Opvullegaat

Een opvullegaat biedt veel fiscale voordelen. Als een van de ouders overlijdt, moet de langstlevende ouder direct erfbelasting betalen over de erfenis van de kinderen als deze hoger is dan € 25.178. Veel mensen hebben vermogen opgebouwd in de eigen woning. Bijvoorbeeld door af te lossen of door de waardevermeerdering van het huis. Dit in de woning opgebouwde vermogen, wordt ook tot de erfenis gerekend en daarover moet dus erfbelasting worden betaald. Een nadeel is dat dit vermogen niet vrij beschikbaar (liquide of contant) is. Het zit immers "vast" in de stenen van het huis. Veel mensen hebben onvoldoende geld op een bankrekening staan om de erfbelasting te kunnen voldoen. Het huis verkopen is vaak niet wenselijk. Een opvullegaat in een flexibel testament biedt hier uitkomst.

Oudere testamenten van vóór 2003 bevatten geen opvullegaat. Het is daarom goed om deze testamenten nog eens na te kijken. Met een opvullegaat kan het betalen van erfbelasting over de erfenis van de kinderen worden uitgesteld én kan er veel erfbelasting worden bespaard. Vaak wordt dan ook gesproken over een flexibel testament. Bekijk de uitleg over het opvullegaat in het filmpje hieronder door Marieken Selderijk, oprichter van NuNotariaat.nl (voorheen NuTestament).

Wettelijke langstlevende regeling

Het wettelijke uitgangspunt is dat bij het overlijden van de eerste ouder, de langstlevende ouder en de kinderen allemaal een gelijk erfdeel krijgen. De langstlevende ouder geniet een vrijstelling voor de erfbelasting van € 795.156 (2024). Kinderen hebben slechts een vrijstelling van € 25.178 (2024). Als de kinderen meer erven dan de vrijstelling, moet er over het meerdere erfbelasting worden betaald. Na het overlijden van de eerste ouder, moet de langstlevende ouder deze erfbelasting over de erfenis van de kinderen betalen. Dit is 10% tot een bedrag van € 152.358 en 20% over het meerdere. De bedragen kunnen dus fors oplopen. Als het geld "vastzit" in de stenen van het huis, kan het lastig zijn om geld vrij te maken om de erfbelasting te kunnen betalen. Wat veel mensen niet weten is dat de overwaarde van de woning of het afgeloste deel van de woning tot het vermogen worden gerekend en daarover dus erfbelasting moet worden betaald. 

Wil je meer informatie over de erfbelasting? Klik hier voor het artikel 'Wanneer moet je erfbelasting betalen?'.

Voorkom het betalen van erfbelasting na het eerste overlijden

Om te voorkomen dat je erfbelasting moet betalen na het eerste overlijden, is een flexibel testament met opvullegaat een oplossing. Via het opvullegaat kan door de langstlevende ouder alsnog gekozen worden voor een andere verdeling. De langstlevende ouder vult met het opvullegaat zijn of haar eigen erfenis aan, ten koste van de erfenis van de kinderen. Zodat er per saldo geen belasting over de erfdelen van de kinderen hoeft te worden betaald.

Het opvullegaat toepassen bij aangifte erfbelasting

Na het eerste overlijden ontvangt de langstlevende ouder een aangifteformulier erfbelasting van de Belastingdienst. Hierop kan de verdeling worden aangegeven. Vaak wordt er gekozen om de kinderen alléén de vrijstelling te laten erven en de rest van de erfenis van de kinderen onder te brengen in de vrijstelling van de ouder die nog leeft. Deze ouder heeft immers een vrijstelling van maar liefst € 795.156. Per saldo hoeft er dan na het eerste overlijden geen erfbelasting te worden betaald. Als beide ouders zijn overleden, erven de kinderen wat over is. Daarover betalen zij dan erfbelasting. De kinderen kunnen dan nog een keer gebruikmaken van de vrijstelling. Als de langstlevende ouder veel van het vermogen heeft opgemaakt, hoeft er veel minder erfbelasting te worden betaald door het opvullegaat. Het resultaat is dan zowel uitstel als besparing van de erfbelasting.

Het voordeel van een opvullegaat is dat er bij het eerste overlijden géén belasting hoeft te worden betaald over de kindsdelen. Afhankelijk van de omvang van de erfenis, is dat automatisch het geval als de kindsdelen per kind onder de vrijstelling blijven of na gebruikmaking van het opvullegaat door de langstlevende ouder, waardoor de kindsdelen onder het bedrag van de kindvrijstelling worden gebracht.

Lees op de website van de belastingdienst hoe de aangifte erfbelasting in zijn werk gaat: Belastingdienst.nl/in-4-stappen.

Het opvullegaat als alternatief voor de tweetrapsmaking

NuNotariaat heeft ervoor gekozen om het opvullegaat aan te bieden in plaats van de zogenaamde tweetrapsmaking. Hoewel er met de tweetrapsmaking ook gerealiseerd kan worden dat er na het eerste overlijden geen erfbelasting hoeft te worden betaald over de erfenis van de kinderen, heeft de tweetrapsmaking verschillende nadelen. Bijvoorbeeld dat de kinderen (civielrechtelijk) worden onterfd en er een afgescheiden vermogen dient te worden gerealiseerd. De fiscus zal namelijk bij het tweede overlijden een overzicht willen ontvangen van het verloop van de betalingen van het afgescheiden vermogen. Dat wil zeggen dat er een bepaald saldo of bestanddelen toegerekend moeten worden aan dit afgescheiden vermogen. Wanneer dit niet mogelijk is, wordt alles toegerekend als vermogen bij het laatste overlijden en kan er geen optimaal gebruik worden gemaakt van de vrijstellingen. Bijvoorbeeld door elk kind afzonderlijk tweemaal gebruik te laten maken van de kindvrijstelling. Per saldo kan de tweetrapsmaking dan ook onvoordeliger zijn. Los van de substantiële afwikkelingskosten van de nalatenschap waarvan sprake kan zijn als er een tweetrapsmaking in het testament is opgenomen.

Daarnaast kan er in een testament met een tweetrapsmaking niet op zorgkosten worden bespaard door middel van de zogenaamde AWBZ-clausule. Een testament met opvullegaat biedt deze mogelijkheid wél.

Tot slot hebben jonge gezinnen nóg een extra voordeel door voor een opvullegaat te kiezen in plaats van de tweetrapsmaking. Overlijdt een van de ouders en zijn de kinderen nog minderjarig, dan zal de rechter meekijken in geval van onterving van de kinderen, zoals bij de tweetrapsmaking het geval is. De rechter zal dan namens de kinderen eerder geneigd zijn tot het instellen van een beroep op de legitieme portie. Dit zal zeker het geval zijn wanneer er ten behoeve van de kinderen weinig beschermende bepalingen in de tweetrapsmaking zijn opgenomen en er dus een grote kans bestaat dat er bij het hertrouwen van de langstlevende ouder niets meer bij de kinderen terechtkomt en alles naar de familie van de nieuwe partner zal gaan. Een beroep op de legitieme portie is namelijk na 5 jaar verjaard.

Het opvullegaat zelf regelen

Het opvullegaat regel je bij NuNotariaat eenvoudig en snel zónder extra kosten. Twee testamenten met opvullegaat en AWBZ-clausules kosten samen € 449.

1. Vul online je gegevens in en leg afspraken vast.

2. Je gegevens worden door ons verwerkt in een officiële notariële akte.

3. Vervolgens kun je bij een van de 54 aangesloten notariskantoren, je testament ondertekenen.

Wil je meer lezen over de tweetrapmaking? Bekijk dan het artikel Tweetrapsmaking.

Wil je weten wat het verschil is tussen het opvullegaat en de tweetrapsmaking? Lees dan het artikel Tweetrapsmaking of opvullegaat?

Wist je dat je met je testament niet alleen op erfbelasting kunt besparen, maar ook op zorgkosten? In het artikel Besparen met je testament ontdek je hoe.