Alles geregeld voor 1 vaste prijs Makkelijk online invullen Complete notariële akte

De 1% regeling

1 procent regeling testament

Zo werkt een 1% regeling in je langstlevende testament

Bij NuNotariaat krijgen we regelmatig vragen over de zogenoemde “1% regeling”. Dit is een bijzondere erfstelling die je kunt opnemen in een langstlevende testament. In dit blog leggen we uit waarom dat voor sommige situaties interessant kan zijn en waarom deze clausule niet in het NuNotariaat testament staat.

1. De wettelijke langstlevende regeling

Sinds de invoering van het nieuwe Nederlandse erfrecht in 2003 geldt er automatisch een langstlevende regeling als je gehuwd bent en kinderen hebt. Deze regeling houdt in dat de langstlevende en de kinderen samen erfgenaam zijn, maar dat alle bezittingen en schulden worden toegedeeld aan de langstlevende. In ruil hiervoor erven de kinderen een geldvordering op de langstlevende. Deze geldvordering is in beginsel pas opeisbaar na het overlijden van de langstlevende.

Neem bijvoorbeeld het geval dat een echtpaar gehuwd is in gemeenschap van goederen en twee kinderen heeft. Het totale vermogen van beide echtgenoten samen is € 300.000 waard. Als de eerste van beide echtgenoten overlijdt is de erfenis de helft van dit vermogen, ofwel € 150.000. Er zijn drie erfgenamen: de langstlevende en de beide kinderen. Iedere erfgenaam heeft recht op één/derde van de erfenis. De langstlevende erft € 150.000 aan vermogen en houdt in ruil daarvoor een schuld van € 100.000 aan de beide kinderen. Per saldo erft de langstlevende dus € 50.000. De beide kinderen erven ieder een geldvordering van € 50.000 op de langstlevende.

Stel dat het echtpaar in bovenstaand voorbeeld drie kinderen heeft. In dat geval zijn er vier erfgenamen (de langstlevende en de drie kinderen) en heeft iedere erfgenaam recht op een kwart van € 150.000, ofwel € 37.500. De langstlevende erft € 150.000 aan vermogen en houdt in ruil hiervoor een schuld van € 112.500 aan de drie kinderen. Per saldo erft de langstlevende dus € 37.500. De drie kinderen erven ieder een geldvordering van € 37.500 op de langstlevende.

In het eerste voorbeeld is de langstlevende voor één/derde erfgenaam. In het tweede voorbeeld is de langstlevende voor één/vierde erfgenaam. In beide gevallen gaat het volledige vermogen van de overledene naar de langstlevende. De breukdelen bepalen dus niet wie de bezittingen van de overledene erft.

2. Wat is een 1% regeling?

Het is mogelijk om in een testament af te wijken van de wettelijke breukdelen. Je kunt bijvoorbeeld de langstlevende voor 1% tot erfgenaam benoemen. De kinderen zijn in dat geval erfgenaam voor de resterende 99%. Dit gaat niet ten koste van de bescherming van de langstlevende partner. Hij of zij erft nog steeds het volledige vermogen van de overledene. Het enige verschil is dat de kinderen een grotere geldvordering erven.

Stel dat het echtpaar in het eerste voorbeeld had gekozen voor een 1% regeling. Het totale vermogen van beide echtgenoten samen is € 300.000 waard. Als de eerste van beide echtgenoten overlijdt is de erfenis de helft van dit vermogen, ofwel € 150.000. Er zijn drie erfgenamen: de langstlevende en de beide kinderen. De langstlevende is erfgenaam voor 1% en de beide kinderen zijn erfgenaam voor 99%. De langstlevende erft € 150.000 aan vermogen en houdt in ruil daarvoor een schuld van € 148.500 aan de beide kinderen. Per saldo erft de langstlevende dus € 1.500 (1% van de erfenis). De beide kinderen erven ieder een geldvordering van € 74.250 op de langstlevende.

Er zijn twee situaties waarin het voor de hand ligt om te kiezen voor een 1% regeling. Beide situaties zullen we hierna toelichten.

2.1 Samengestelde gezinnen

Er zijn steeds meer samengestelde gezinnen met één of meer kinderen uit eerdere relaties. Stel bijvoorbeeld dat A en B gehuwd zijn en dat ze elk twee kinderen hebben uit een eerdere relatie. In totaal zijn er dus vier kinderen. In deze situatie heeft de volgorde van overlijden grote gevolgen voor de verdeling van de erfenis.

Laten we aannemen dat A en B in gemeenschap van goederen zijn getrouwd en samen een vermogen hebben van € 300.000. Stel dat A als eerste overlijdt. In dit geval gebeurt hetzelfde als in het eerste voorbeeld in dit blog. Het volledige vermogen gaat naar B als langstlevende. In ruil hiervoor erven de beide kinderen van A een geldvordering van € 50.000 per persoon. Stel dat vervolgens B overlijdt. De beide kinderen van B erven € 300.000 aan vermogen met een schuld van € 100.000 aan de kinderen van A. Na de aflossing van de schuld is er nog € 200.000 over. De kinderen van B erven ieder de helft van dit bedrag, ofwel € 100.000.

De kinderen van B erven dus twee keer zo veel als de kinderen van A. In het geval dat B als eerste overlijdt gebeurt het omgekeerde. Dan erven de kinderen van A twee keer zo veel als de kinderen van B. Voor samengestelde gezinnen is een standaard erfstelling dus niet geschikt.

Stel dat A en B hadden gekozen voor een 1% regeling. In dat geval gaat bij het overlijden van A het volledige vermogen nog steeds naar B. In ruil hiervoor erven de beide kinderen van A een geldvordering van € 148.500 (€ 74.250 per kind). Stel dat B vervolgens overlijdt. De beide kinderen van B erven € 300.000 aan vermogen met een schuld van € 148.500 aan de kinderen van A. Na de aflossing van de schuld is er nog € 151.500 over. De kinderen van B erven ieder de helft van dit bedrag, ofwel € 75.750.

Voor het gezin van A en B zorgt de 1% regeling dus voor een gelijke verdeling van de erfenis over de vier kinderen. Ze erven alle vier ongeveer hetzelfde bedrag.
Er zijn meerdere redenen waarom NuNotariaat geen testamenten aanbiedt voor samengestelde gezinnen:

  • Vaak is er sprake van een vermogensverschil doordat er huwelijkse voorwaarden zijn gemaakt. In dat geval zijn beide erfenissen niet even groot en pakt de berekening heel anders uit.
  • Stel dat er zowel gezamenlijke kinderen zijn als kinderen uit eerdere relaties. De gezamenlijke kinderen zijn erfgenaam in beide erfenissen en erven dus twee keer.
  • Sommige stellen willen alle kinderen over en weer tot erfgenaam benoemen in beide erfenissen. Bijvoorbeeld omdat de kinderen samen met elkaar zijn opgegroeid.
  • Als de kinderen nog minderjarig zijn heeft de ex-partner een rol bij de afwikkeling van de erfenis. Om dit te voorkomen kun je speciale regelingen opnemen in je testament.
  • De wettelijke langstlevende regeling is niet de enige optie. Sommige stellen kiezen bijvoorbeeld voor een vruchtgebruik regeling of een recht van gebruik en bewoning.

Kortom, voor samengestelde gezinnen bestaat er geen “one size fits all” testament. Wij raden aan om in dit geval te kiezen voor een maatwerk testament. Maak een afspraak bij één van onze notarissen voor een oriënterend gesprek over jullie situatie en wensen.

2.2 Grotere vermogens

De 1% regeling kan fiscaal gunstig zijn bij grotere vermogens. Neem bijvoorbeeld de situatie dat een echtpaar met twee kinderen een gemeenschap van goederen heeft die € 6.000.000 waard is.

Op het moment dat de eerste van beide echtgenoten overlijdt vererft de helft van het vermogen, ofwel € 3.000.000. Er zijn drie erfgenamen (de langstlevende en de beide kinderen) die ieder recht hebben op één/derde, ofwel € 1.000.000. Het volledige vermogen van € 3.000.000 vererft naar de langstlevende. In ruil hiervoor houdt hij of zij een schuld aan de kinderen van € 2.000.000. Ieder van de kinderen erft een geldvordering van € 1.000.000. Het vermogen van de langstlevende is daarna € 4.000.000 waard (€ 6.000.000 minus de schuld van € 2.000.000 aan de kinderen).

Bij het eerste overlijden wordt de erfbelasting berekend over € 3.000.000. Bij het tweede overlijden wordt de erfbelasting berekend over € 4.000.000. In totaal moet er dus over € 7.000.000 erfbelasting worden betaald terwijl er maar € 6.000.000 aan vermogen is. Dit komt doordat een deel van het vermogen twee keer vererft en dus twee keer wordt belast. Uit de eerste erfenis komt een erfdeel van € 1.000.000 toe aan de langstlevende. Dezelfde € 1.000.000 vererft bij het overlijden van de langstlevende nog een keer, naar de kinderen.

Een 1% regeling in het testament voorkomt deze dubbele heffing. Bij het overlijden van de eerste echtgenoot vererft er nog steeds € 3.000.000 naar de langstlevende. In ruil daarvoor houdt de langstlevende een schuld aan de kinderen van 2.970.000 (99% van € 3.000.000). Het vermogen van de langstlevende is daarna € 3.030.000 waard (€ 6.000.000 minus de schuld van € 2.970.000 aan de kinderen. In totaal wordt de erfbelasting nu berekend over € 3.000.000 (eerste erfenis) en € 3.030.000 (tweede erfenis). Dat is in totaal € 6.030.000. Een kleine wijziging in het testament voorkomt dus een heffing van erfbelasting over € 970.000 (het verschil tussen € 7.000.000 en € 6.030.000). Bij een tarief van 20% bespaart dit € 194.000 erfbelasting!

Bij een zeer groot vermogen is het altijd verstandig om te kiezen voor een maatwerk testament:

  • In het bovenstaande voorbeeld heeft een standaard opvullegaat bijvoorbeeld geen zin. De vrijstelling van de langstlevende (€ 804.698 in 2025) wordt al volledig gevuld met het eigen erfdeel van € 1.000.000 . Er valt dus niets “op te vullen”. Meer uitleg over het opvullegaat vind je op deze pagina.
  • Bij grotere vermogens is er vaak sprake van ondernemingsvermogen. Hiervoor bevat de Successiewet speciale regelingen die bij een standaard testament niet optimaal worden benut.
  • Vermogende families hebben vaak bijzondere constructies waar het testament rekening mee moet houden. Zoals familiestichtingen, gezamenlijke investeringen of lopende schenkingsplannen.

Voor wie is het NuNotariaat langstlevende testament geschikt?

Het NuNotariaat langstlevende testament bevat een normale erfstelling die gecombineerd wordt met een opvullegaat en een renteclausule. Voor de meeste echtparen bieden deze regelingen voldoende flexibiliteit en veel fiscaal voordeel.

Het opvullegaat geeft de langstlevende de mogelijkheid om de partnervrijstelling in de erfbelasting “op te vullen”. Hierdoor gaat de geldvordering van de kinderen omlaag. Het voordeel hiervan is dat je de heffing van erfbelasting uitstelt tot na het overlijden van de langstlevende. Deze regeling is interessant voor echtparen waarvan het vermogen vast zit in de overwaarde van het huis. De meeste erfenissen zijn kleiner dan de partnervrijstelling (€ 804.698 in 2025). In dat geval is het slim om een testament te maken met een opvullegaat.

Na het overlijden van de eerste echtgenoot kan de langstlevende er voor kiezen om geen gebruik te maken van het opvullegaat. Neem bijvoorbeeld het geval dat het testament is gemaakt omdat het vermogen op dat moment vast zat in de overwaarde van het huis. Stel dat de woning kort voor het overlijden is verkocht en dat de overwaarde op de bank staat in de vorm van spaargeld. Dan ligt de langstlevende waarschijnlijk niet wakker van een paarduizend euro erfbelasting. Misschien is hij of zij wel van plan om de erfenis vervroegd uit te keren aan de kinderen. In dat geval kun je in plaats van het opvullegaat gebruik maken van de renteclausule.

De renteclausule geeft je de mogelijkheid om de geldvordering van de kinderen te verhogen met een maximale rente. Op dit moment is de maximaal toegestane rente 6% samengesteld. De rente wordt niet jaarlijks uitbetaald aan de kinderen maar bijgeteld op hun geldvordering. Stel dat de langstlevende zeven jaar later naar het verpleeghuis gaat en op dat moment de geldvorderingen van de kinderen wil uitbetalen. Dit kun je bijvoorbeeld doen om te besparen op de “eigen bijdrage” voor het verpleeghuis en de vermogensrendementsheffing in Box 3 van de inkomstenbelasting. Een geldvordering van € 50.000 groeit bij een rentepercentage van 6% samengesteld in zeven jaar tijd naar € 75.181. De 1% regeling is dus niet de enige manier om de geldvordering van de kinderen te verhogen. Ook de renteclausule in het NuNotariaat testament biedt deze mogelijkheid.

Wil je meer weten over het NuNotariaat testament? Bezoek dan deze pagina: www.nunotariaat.nl/testament

Dit regel je met NuNotariaat

Altijd een notaris in de buurt

Wij werken met vaste notarissen door heel Nederland. Ze zijn met zorg geselecteerd en allemaal aangesloten bij de Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie.

  • Kies zelf de notaris
  • Tegen een vaste lage prijs
  • Tekenen bij de notaris is inbegrepen
arrow Bekijk onze notarissen

Vraag een gratis en vrijblijvend informatiepakket aan